Gümrük Genel Tebliği
(Gümrük İşlemleri)
(Seri No: 9)
6 Kasım 2001 SALI tarihli 24575 sayılı Resmi Gazete’den:

Amaç ve Kapsam
Madde 1– Bu Tebliğ. Türkiye Gümrük Bölgesine giriş-çıkış yapan veya bu bölgede kışlayan yatların Türk Limanlan arasında seyrine veya limanda kışlamasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacı ile hazırlanmıştır.

Dayanak
Madde 2– Bu Tebliğ. 4458 sayılı Gümrük Kanununun 10 ve 131 inci, 07/01/2000 tarihli, 2000/69 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 25 inci. Gümrük Yönetmeligi’nin 591 inci maddeleri ile 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununa ve Yat Turizmi Yönetmeliğine dayanarak hazırlanmıştır.

Tanımlar Not #1
Madde 3– Bu Tebliğde geçen;
a) Yat ifadesi: gezi ve spor amacıyla yararlanılan, taşıyacakları yatçı sayısı otuzaltı kişiyi geçmeyen, yük veya yolcu gemisi niteliğinde olmayan, tonilato belgelerinde ticari yat veya özel yat olarak belirtilen deniz aracı,
b) Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi ifadesi; Türk Bayraklı yatlar ile yabancı limanlardan gelen veya Türkiye’de kışlayan yabancı bayraklı yatlann vardıkları ilk Türk limanında veya kışlamak üzere kaldıkları son bağlama yerinde yapacakları beyan ve işlemlerde kullanılan belge,
c) Özel Yat Kayıt Belgesi ifadesi: 08.06.1983 tarih ve 83/6708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Yat Turizmi Yönetmeliğinin 40 inci maddesinde bahsi geçen Türk bayraklı özel yatların Türk karasularında seyrine yetki veren belge,
Anlamına gelir.
Bu Tebliğde geçen Yat Kayıt Belgesi veya belge ibaresinden Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi anlaşılır.

Yat Kayıt Belgesinin Kullanılmayacağı Haller Not #2
Madde 4– Yat tanımı içerisinde değerlendirilmiş olsa dahi yük ve yolcu taşımacılığı yapılan ticari kullanıma mahsus deniz taşılları için Yat Kayıt Belgesi kullanılmaz. Bunlar hakkında Gümrük Yönetmetmeliği’nin ticari gemilerin denetimine ilişkin hükümleri uygulanır.

Türk Limanları Yat Kayıt Belgesinin Geçerlilik Süresi Not #3
Madde 5– Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi’nin geçerlilik süresi bir yıldır. Ancak, yatın kışlamaya bırakılması halinde, kışlama süresi boyunca bu belge geçerlidir.
Yat sahibinin veya donatanın değişmesi, yatın Türkiye Gümrük Bölgesi’nin dışına çıkması veya herhangi bir nedenle Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi’nin kayıp edilmesi halinde belgenin geçerliliği sona erer. Kaptanın değişmesi bu belgenin değiştirilmesini gerektirmez. Ancak, kaptan değişikliği Yat Kayıt Belgesine işlenir.

Yabancı Bayraklı Yatlara İlişkin İşlemler Not #4
Madde 6– Türkiye Gümrük Bölgesi’ne gelen veya bu bölgeden ayrılan yabancı bayraklı yatların işlemleri Türk Limanlan Yat Kayıt Belgesi üzerinde aşağıdaki şekilde yürütülür.
a) Belge ilk Türk limanında yatın kaptanı veya donatanı tarafından eksiksiz olarak doldurularak imzalanır. Not #5
b) Söz konusu beyan, belgenin ön yüzünde yer alan ilgili kamu kurumlan tarafından tasdiği yapan kişinin ismini de içerir şekilde imzalanıp mühürlenmek suretiyle Yat Kayıt Belgesi’nde belirtilen sıraya göre tasdik edilir.
c) Söz konusu yatın Türkiye Gümrük Bölgesi’ne giriş ve bu bölgeden çıkışının takibi gümrük muhafaza personeli tarafından yapılarak buna ilişkin işlem Yat Kayıt Belgesi üzerinde yürütülür.
d) Haklarında kaçak eşya taşıdıklarına dair usulüne uygun yapılmış bir ihbar olmayan yatlarda arama ve eşya muayenesi yapılamaz. Gerek beyan üzerine gerekse yapılan arama veya muayenede sözü edilen yatta Türkiye’ye sokulması yasak eşya olduğunun anlaşılması halinde bu eşya, gümrük denetimi altına alınarak yat Türkiye Gümrük Bölgesi’nı terk edinceye kadar iade edilmez. Not #6
e) Yatta bulunan demirbaş eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi’ne kaçak olarak sokulduğuna dair usulüne uygun yapılmış bir ihbar olması halinde bu yatın demirbaş eşyasının kontrolü Yat Kayıt Belgesi ekinde bulunan demirbaş eşya listesine göre yapılır.
f) Yabancı bayraklı yatlarda iş akdi veya vekaletnamesi olmak kaydıyla Türk gemi adamı çalıştırılabilir. Not #7
Kaptanlar, yat sahibi yatta olmadan yatları gezi, spor ve eğlence amacı ile kullanamazlar. Yat sahibinin yazılı veya faks talimatı doğrultusunda yat sahibinin veya ailesinin başka bir limandan alınması veya başka bir limana bırakılması gerektiği durumlarda, Liman Başkanlığından sefer izni alınarak, yat sadece kaptan tarafından gidiş ve dönüşlerde kullanılabilir. Buna aykırı hareketlerde 815 sayılı Kabotaj Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır
Ayrıca, yabancı bayraklı özel yatın hissedarlarından birinin Türk olması halinde yat sahibinden ve yat sahibinin ailesinden yurtdışı ikametgahı aranmaz.
g) Yat Kayıt Belgesi’nde belirtilen güzergahta kayıtlı ara limanların birinde yattan inen ya da yata binen olması, personel veya beyan edilen güzergahta değişiklik yapılması halinde, değişiklikler belge üzerine kaydedilerek Liman Başkanlığınca onaylanır.
h) Türkiye Gümrük Bölgesi’nin dışına gitmek üzere çıkış yapmak isteyen yatların Yat Kayıt Belgesi üzerindeki istenilen yapıldıktan sonra, Yola Elverişlilik Belgesi’ne göre Gümrük Muhafaza personeli tarafından yatın çıkış işlemleri tamamlanır.

Türk Bayraklı Özel Yatlara İlişkin İşlemler
Madde 7– Türk Bayraklı Özel Yatların Türkiye Gümrük Bölgesi içerisindeki bir limandan diğer limana seyrinde Özel Yat Kayıt Belgesi kullanılır. Bu yatların Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki bir limana çıkış yapması veya Türkiye Gümrük Bölgesi’ne tekrar girişi halinde Yat Kayıt Belgesi düzenlenerek bunun takibine ilişkin hükümler uygulanır.

Yabancı Bayraklı Yatların Kışlamak veya Başka Bir Amaçla Türkiye Gümrük Bölgesinde Bırakılması Not #8
Madde 8– Yabancı bayraklı yatlar .ancak Turizm Bakanlığı’ndan belgeli yat limanları ile yat çekek yerlerine kışlama, bakım ve onarım amacı ile bırakılabilirler. Bunlar. Turizm Bakanlığı’ndan belgeli olmayan şahıs, kurum veya kuruluşlara ait yerlere ve bunların sorumluluğuna bırakılamazlar.
Yabancı bayraklı yatların, yat limanı veya yat çekek yerine bırakılmak istenmesi halinde, yetkili yat limanı işletmesi Yat Kayıt Belgesi eki yatçının beyan edilen demirbaş eşya listesini kontrol ederek bu yatlar yat limanı işletmesinin sorumluluğu altına alınır. Gümrük ve Gümrük Muhafaza idaresine yatın ve demirbaşlarının kendi sorumluluğu altında olduğu yazı ile bildirilir.

Yabancı Bayraklı Yatlara Ait Yedek Parçalar ile Diğer Malzemelerin Muhafazası ve Yabancı Yatçıların Otolarına Uygulanacak İşlemler Not #9 
Madde 9– Yabancı bayraklı yatların bakım ve onarımı için gerekli yedek parçalanın ithalatı 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğinin geçici ithalat rejimi hükümlerine göre yürütülür. Yapılan bakım ve onarım işlemleri gümrük idaresinin gözetim ve denetimine tabidir.
Yabancı bayraklı yatların yedek parçaları ile diğer malzemeleri yatın Türkiye’de kalış süresini düzenleyen 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’n 29 uncu maddesinde belirtilen süre kadar kalabilir.

Cezai Hükümler
Madde 10– Geçerlilik süresi biten Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi ile seyir halinde bulunan yat yetkilisi hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin l nci fıkrası hükmü uyarınca ceza uygulanır.
Türk karasularında yasak bölgelerde seyretmek, izinsiz dalış yapmak, başka yatlardan veya gemilerden gümrük işlemleri tamamlanmamış malzeme almak ve satmak fiillerinin varlığı halinde yatlar ve sorumluları hakkında 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.

Diğer Hükümler
Madde 11– Yatta bulunan yatçı ve mürettebat sayısı Yat Kayıt Belgesi ile beyan edildiğinden yatın girişinde ayrıca yatçı ve mürettebat listesi istenmez.
Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi, yatta istendiğinde ibraz edilmek üzere tüm bilgileri içerir biçimde hazır halde bulundurulur. Bu belgenin herhangi bir şekilde kaybı halinde, en yakın Liman veya Gümrük Muhafaza idaresine bildirilerek yenilenir. Usulüne uygun ve eksiksiz olarak doldurulan yeni belge Liman Başkanlığınca onaylanır. Yat Kayıt Belgesi’nin yenilenmesi halinde. yeni Yat Kayıt Belgesi ile birlikle varsa eski belge de Liman Başkanlığı ve Gümrük Muhafaza idaresine ibraz edilerek üzerlerine gerekli meşruhatlar verilir.
Türk Limanlan Yat Kayıt Belgesi’nin yenilenmesi işlemlerinde Liman Başkanlığı ve Gümrük Muhafaza idaresinin onayı yeterlidir.
Yüzerek gelme dışında herhangi bir yolla Türkiye Gümrük Bölgesi’ne getirilen yatların Yat Kayıt Belgesi işlemleri yatın ilk denize indirildiği yerde başlar.
Yatların yüzerek Türkiye Gümrük Bölgesi’ne geçici giriş ve takibine ilişkin Yal Kayıl Belgesi dışında bir belge aranmaz.
Yatta bulunan kompresörler mühürlenmez.
Yat Kayıt Belgesi, fotokopi veya başka bir şekilde çoğaltılarak kullanılamaz.

Önemli Not: Bu notlar resmi olmayıp geçici bazı yorumlardan ibarettir. Dolayısı ile münferit durumlarda değerlendirilmeleri dikkatle yapılmalı ve alınacak kararlardan önce resmi görüşlere başvurulmalıdır. 

Not #1) Madde 3: Bu Tebliğ’de çeşitli vesilelerle Yatçının beyanı vurgulanmaktadır. Bu, genel gidişata paralel olarak, bir dizi kağıt üzerinde muayenenin yerine muhattabın beyanına başvurma anlamına gelmekte ve genelde Devlet mekanizmasını küçültme esasına dayanmaktadır. 

Not #2) Madde 4: Burada, “Yat tanımı içerisinde değerlendirilmiş olsa dahi” bir yatın “yolcu taşımacılığı” yapması halinde Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi’nin kullanılamayacağı belirtilmektedir. Ancak bir önceki 3a maddesi, bir yatta 36’ya kadar yatçı olabileceğini öngörmektedir. 36 kişiyi bir noktadan bir diğer noktaya götüren bir deniz vasıtasının taşımacılık yaptığı bazı durumlarda makul olarak yorumlanabilir.

Not #3) Madde 5: Kısaca Transitlog diye bilinen “Türk LimanlariYat Kayit Belgesi”nin geçerliliği bir yıla uzatılmıştır. Bu süre, Türkiye’de kışlama halinde kışlama süresini de kapsayacaktır. Yani, eskiden üç ayda bir yenilenen ve kışlarken kopukluklara yol açabilen geçici transitlogun yerini nisbeten kalıcı bir evrak almaktadır. Transitlog yenileme gayretleri de azaltılmaktadır. Yatın kaptanı değiştiğinde yenilenen transitlog artık bu nedenle yenilenmeyecek, sözkonusu değişiklik mevcut transitloga şerhedilecektir. Bu maddeden çıkan anlam, Transitlogun, bizim de geçmişten beri tavsiye ettiğimiz gibi, bir nevi yatın pasaportu haline gelmesi olgusudur. Bu şekilde hem yatçının devlet kapısında didinmeleri azaltılacak hem de yatın idarece takibi devamlılık ve basitlik kazanacaktır. 

Not #4) Madde 6: Bu maddenin çeşitli bentleri yabancı bayraklı yatları derinlemesine ilgilendirmektedir. 

Not #5) Madde 6a: Burada, Transitlogun, yat kaptanının Türkiye giriş kapısındaki beyanlarına istinad ettirileceği esası getirilmektedir.

Not #6) Madde 6d: Burada, hiçbir yatın “usulüne uygun ihbar olmadan” aranamayacağı ve incelenemeyeceği esası oluşmaktadır. Gerçi bu konu geçmişte genelgelerle zaman zaman gündeme gelmiştir, ama bu tebliğ ile konu genellenmiş olmakta ve yatçının bazı haklı endişeleri ortadan kaldırılmaktadır.